Kazan Tesisatı|Kazan Çeşitleri|Kazan Dairesi
Kazanlar; özellikle merkezi sistem ısıtma tesislerinde, küçük işletmelerde buhar elde edilmesinde kullanılan önemli ekipmanlardır. Kazan yakıttaki kimyasal enerjiyi ısı enerjisine çeviren cihazlara verilen isimdir.
Isıtma işleminin bir merkeze konulan kazan ile elde edilen ısının tüm binaya borularla dağıtılıp, radyatör, konvektör vb. cihazlarla ısıtılmasını sağlayan sisteme merkezi ısıtma sistemi diğer bir değişle
Kalorifer tesisatında, ısının üretimini sağlayan cihazlara kazan denir. Kazan yakıt olarak ; katı, sıvı,ya da gaz olarak kullanılır ve potansiyel enerjiyi ısı enerjisine dönüşür. Üretilen ısı sistemde bulunan ısıtıcı akışkana iletilir. Bünyesine ısı alan ısı taşıyıcı akışkan tesisatta boruların içerisinden ilerler ve ısıtıcılara gider. Burada ısısını bırakır ve tekrar bünyesine ısı almak üzere kazana geri döner. Dolaşım bu şekilde devam ettikçe istenilen yerlerin ısınması gerçekleşir.
Kazanlar Hangi Alanlara Yerleştirilmeli?
-Müstakil bir alana yapılabilir.
-Bodrum katında uygun bir yer kazan dairesi olarak seçilebilir.Eğer bu alanların hiç biri müsait değil ise;
-Çatıya da yerleştirilebilir.
-Aydınlık olmalıdır.
-Yeterli havalandırması olmalıdır.
-Bina bacasına yakın olmalıdır.
-Uygun şartlarda, yeterli miktarda yakıt depolayabilmelidir.
-Kazan ve ekipmanları için yeterli büyüklükte olmalıdır.
-Bina içi ve dışından kolay ulaşılabilir olmalıdır
Kazan Çeşitleri:
1-)Kullanılan Malzemenin ve Yakıtın Cinsine Göre:
a-) Dökme Dilimli Kazanlar: Bu kazanlar, dökme demirlerden, dilimler şeklinde üretilirler. Bukazanlar, sıcak sulu tesisatlarda kullanıldığı gibi, basıncı 1 kg/cm²yi geçmeyen buharlı ısıtma tesisatlarında da kullanılır. Kazanların, ısıtma gücü; kilokalori/saat (kcal/h), kilowat (kW) olarak veya ısıtma yüzeyleri metrekare (m²) olarak belirtilir.
-Dökme Dilimli Kazanlarda Yakıt Cinsleri:
1-Katı yakıt cinsi olarak; odun, kömür,
2-Sıvı yakıt cinsi olarak ; fuel-oil, motorin,
3-Gaz yakıt cinsi olarak; doğal gaz ve LPG, sıvı-gaz yakıt yakacak şekilde tasarlanmıştır
b-) Çelik Kazanlar:
Çelik saclardan birbirine kaynak yapılarak üretilirler ve küçük ve orta büyüklükteki merkezî ısıtma sistemlerinde kullanılırlar.
Çelik kazanlar, yarım silindirik, silindirik ve prizmatik tipte yapılırlar. Katı, sıvı ve gaz yakacak şekilde imal edilirler. Küçük ve orta büyüklükteki tesislerde daha çok yarım silindirik kazanlar tercih edilmektedir.
Çelik sıcak su kazanları TS 497 kapsamındadır. Bu standart içine giren sıcak su kazanları için konstrüksiyon basıncı maximum 5 kg/cm² değerinde olmalıdır. Buhar ve kaynar su kazanları ise TS 377’ de yer alır ve silindirik formda (skoç kazan) imal edilirler. Konstrüksyon basıncı 5 kg/cm² den yüksek olan sıcak su kazanları da mutlaka silindirik olarak yapılmalıdır.
Düşük sıcaklıklarda çalışma hâlinde soğuk yüzeyler üzerinde asit ve su buharı yoğuşması meydana gelir. Kazanlar çabuk çürür. Bu olay özellikle fuel oil yakan çelik kazanların korozyon nedeniyle kısa zamanda işe yaramaz hale gelmesine yol açar. Bu korozyonun önlenmesi için kazan su sıcaklığının 55 °C’den, baca gazının sıcaklığının ise 150 °C’ den aşağı düşmemesi gerekir. Bunun için de 3 veya 4 yollu karıştırma vanaları ile kazandaki su sıcaklığının yüksek tutulması yararlıdır.
Yakıt Cinsine Göre
1-Katı yakıt kazanları:
a-)Otomatik yüklemeli kazanlar
b-)Elle yüklemeli kazanlar
2-Sıvı yakıt kazanları
3-Gaz yakıt kazanları
a-)Atmosferik brülörlü kazanlar
b-)Üflemeli brülörlü kazanlar
Kazanların Birbirleri ile Kıyaslanması
-Dökme dilimli kazanlar:
a-Ömürleri uzundur. Korozyondan etkilenmezler.
b-Bakımı kolay ve ucuzdur. Doğalgazda bakım masrafı yok denecek kadar azdır.
c-Dilimli oldukları için nakliyeleri oldukça kolaydır.
d-Dilimleri birbirine ekleyerek monte edildikleri için montajı basittir.
e-Dilim sayıları arttırılıp azaltılarak ısıl güçleri değiştirilebilir.
f-Kazan ebatları daha küçük olduğu için az yer kaplarlar.
g-Düşük sıcaklık ısıtmasına uygundur. Bu yolla yüksek verimli ve konforlu ısıtma sağlanabilmektedir.
2-Çelik kazanlar
a-Daha ucuza imal edilebilir.
b-Daha hafiftirler.
c-Yüksek basınçlara uygun yapılabilirler.
d-Isıtma yüzeylerindeki ısı akışı fazladır.
e-Kaynak yapılarak onarılmaları kolaydır.
f-Yüksek ısı güçlerinde yapılabilir.
KAZAN DAİRESİ
Kazan dairesinin konumuna göre kazan yerleşimi yapılır. Kazan yerleşiminde, kazanın çevresinde yeterli kullanma alanının bırakılması gerekir.
Kazanın yanından duvara en az 50-70 cm boşluk kalmalıdır.Birden fazla kazanın yan yana konulması durumunda, kazanlar arasının rahat temizlenebilmesi için durumuna göre 10-40 cm aralıklı montaj edilmelidir. Kazan üstünde tavan yüksekliği, en yüksek kazan donanımından 1m fazla olmalıdır.
Alınması Gereken Güvenlik Önlemleri:
Öncelikle çalışmanın olduğu yerin temiz ve düzenli tutulması gerekir. Dağınıklık, istenmeyen kazalara neden olabilir. Kalorifer kazanlarının büyüklüklerine göre, vinç, calaskal vb. aletlerle taşınması gerekir. Kazan ve duman kanallarının taşınmasında, taşınan malzeme altında durulmamalıdır. Kazan montajında mutlaka koruyucu başlık, ayakkabı ve eldiven kullanılmalıdır. Duman kanallarının yapımında kaynak güvenlik kurallarına mutlaka uyulmalıdır.
Kazan Montajı: Araç ve Gereçler
Kürek, mala, pense, çekiç, keser,ahşap testeresi, metre, kalem, gönye, Ø6-Ø8 mm inşaat demiri, tel, çivi, kalıp tahtası, çimento, kum, su, bezir yağı.
İşlem Basamakları ise; Kazan kaidesi yeri için temrin odalarında uygun bir yer belirlenir. Kazan altlığının ölçüsü çizilir. Yere çizilen çizgiler üstüne gelecek biçimde, altlık kalıp tahtasını hazrılanır ve çiviler çakılır. Kalıp tahtası içine demir koyarak telle birbirine bağlanır. Çimento, kum ve su karışımından, beton harcı hazırlanır. Kalıp tahtası içini bezir yağıyla sürülürek yağlanır. Beton harcı kalıp tahtasının içine doldurulur. Malanın ucuyla harc sıkıştırılır ve yüzeyi düzeltilir.kyn:MEGEBBir kazan dairesinde aşağıdaki elemanların yer alması gerekir: 1-Kurulacak kazanlar. 2-Yakıt deposu ve sistemleri.3. Bacalar ve duman kanalları 4. Tesisat elemanları (pompalar, kollektörler,vanalar,ana dağıtım ve toplama boruları,emniyet boruları,genleşme tankları, 5. Bina ile ilgili diğer ekipmanlar ise; boyler, eşanjör, hidroforlardır. 6. Atık su giderleri (kanal,pis su çukuru vb) 7. Kazan bakıcı odası
Bodrum kat yerleşimlerinde kazan dairesi genellikle binanın orta kısımlarında olacak şekilde yerleşim yapılması hem bacanın uygun bir yere yerleşimine,hem de yatay dağıtım borularının kısa ve dengeli dağıtım yapmasına olanak sağlar.
Aynı zamanda yakıtın girişi ve katı yakıt kullanılacak ise depolanması ve külün dışarı atılması daha kolay olabilir. Bu özelliklerle birlikte alttan dağıtım ve alttan toplama şeklinde verimli tesisat tasarımı yapımına olanak sağlar.
Kazan dairelerinin çatıda tesis edilmesi durumunda bacanın çatıda tesis edilmesi ve özellikle doğalgazlı kazanlar için tehlike sınıfını düşürmesi de avantajlı gözükmekle birlikte ısıtılan akışkanın üstten aşağı doğru sevki (üstten dağıtım üstten toplama) zorlaşmaktadır.
Üstten dağıtım üstten toplama sistemleri ısıtma tesisatında en elverişsiz sistemdir.
Verimli çalıştırabilmek için kazan dairesinde ve en altta sirkülasyon pompaları konulması gerekir.
Çatıda montaj durumunda;
Statik hesaplarda kazan dairesindeki yüklemenin etkisi dikkate alınmalıdır. (Yaklaşık 1000-2000 kg/m2)
Çatının altında ve yanındaki mahallere rahatsızlık verebilecek etkileri aktarmamak için yeterli akustik yalıtım uygulanmalıdır. Kazanların altına titreşim izoleli kaide yapılmalıdır.
Kazan dairesinden çıkış için uygun merdiven yapılmalıdır. Kapı ve pencereler kaçış yönünde, kilitsiz ve kolay açılabilecek şekilde düzenlenmelidir.
Yakıt boru hattı doğal havalandırmalı, kolay müdahale edilebilen bir dikey tesisat kanalı veya merdiven boşluğunda duvara yakın olacak şekilde düzenlenmelidir.
Havalandırma ve diğer kriterler bodrum kazan daireleri ile aynı olmalıdır.
Kazan dairesi, binanın diğer kısımlarından, yangına en az 120 dakika dayanıklı bölmelerle ayrılmış olarak merkezi bir yerde ve bütün hâlinde bulunur.
Bina dilatasyonu, kazan dairesinden geçemez.
Isıl kapasiteleri 50 kW-350 kW arasında olan kazan dairelerinde en az bir kapı, döşeme alanı 100 m2’nin üzerindeki veya ısıl kapasitesi 350 kW’ın üzerindeki kazan dairelerinde en az 2 çıkış kapısı olur.
Çıkış kapılarının olabildiği kadar biribirinin ters yönünde yerleştirilmesi, yangına en az 90 dakika dayanıklı, duman sızdırmaz ve kendiliğinden kapanabilecek özellikte olması gerekir.
Kazan dairesinin doğalgaz ve LPG tesisatı, projesi, malzeme seçimi ve montajı ilgili standartlara ve gaz kuruluşlarının teknik şartnamelerine uygun olarak yapılır.kyk:http://www1.mmo.org.tr/res <